آشنایی با سقفها و عملکرد آنها
دیوارها می توانند هر فضایی را محصور نمایند ، اما سقف هر فضایی را امن می نماید . سقف ها به فضا آسایش می بخشند و آنها را از هجوم عوامل طبیعی مانند آفتاب و برف و باران حفظ می نمایند . به کمک سقف ها همانطور که در یک قفسه کتابخانه دیده می شود می توانیم ساختمان را به طبقات متعدد تقسیم نماییم در حقیقت ، دیوارها محیط اطراف خود را در جهت افقی تقسیم می کنند و سقف ها محیط را در جهت قایم تقسیم می نمایند.
مهم ترین ویژگی های یک سقف را می توان به ترتیب زیر برشمرد :
مقاومت و پایداری آن در برابر نیروهای وزن خود و بارهایی که قرار است سقف تحمل نماید که عمده ترین آن در بام بار برف می باشد .
مقاومت در برابر آب و هوا : سقف باید به وسیله مصالح عایق مانع از عبور رطوبت به داخل فضا شود . دوام قطعات و اجزای مختلف تشکیل دهنده سقف در برابر فرسودگی. همچنین مقاومت در برابر گرما و سرما و آتش سوزی از جمله ویژگیهای یک سقف مناسب است .
هر سقفی از لحاظ نوع ساخت و عملکرد سازه ای با توجه به شرایط می تواند به طرق مختلفی طراحی و اجرا گردد،که از آن جمله اند :
ü الف )سقف طاق ضربی
ü ب )سقف چوبی
ü ج ) دال ها ( یکطرفه ،
ü دوطرفه و تیرچه بلوک
ü د )سقف های کمپوزیت
ü ه )سقف های خرپایی یا فضایی
لازم به ذکر است که سقف های تیرچه بلوک که خود نوعی دال یکطرفه می باشد ، از سه عنصر دال ، تیرچه و بلوک تشکیل یافته که تیرچه ها و بلوک ها خود انواع مختلفی دارند .
بلوک ها که نقش باربری ندارند و فقط خاصیت پرکنندگی دارند انواع مختلفی دارد ازجمله :
بلوک های بتنی
بلوک های سفالی
بلوک های پلاستوفوم
تیرچه ها نیز چند نوع مختلف دارند :
· تیرچه های پیش کشیده
· تیرچه های پس کشیده
· تیرچه های پیش تنیده
انواع سقفهای بتنی :
یکی از اجزای اصلی تشکیلدهندة انواع ساختمانها، سقفهای بتنی هستند که نقش اساسی آنها انتقال نیـروهای قائم و افقی ناشی از وزن مـردة سقف، سربارها و نیروهای با دو زلزله به تیرها و ستونها و دیوارهای بابر است. در ضمن، اتصال کلیه اجزای بابر قائم (ستونها و دیوارها) به یکدیگر، موجب تقویت آنها شده و به این ترتیب، کل ساختمان در مقابل نیروهای وارده، به طور واحد واکنش نشان میدهد.
نظر به اینکه سقفها سهم نسبتاً زیادی از قیمت تمام شده ساختمان را به خود اختصاص میدهند. طراحان ساختمان، سیستمهای متنوعی را به منظور هرچه اقتصادیتر کردن آنها، ابداع و اجرا کردهاند که صرفهجویی در مصرف بتن و فولاد، کاهش یا حذف قالببندی، بهبود روشهای ساخت و ارتقای کیفیت اجرای محورهای اساسی، کوششهای انجام شده را تشکیل میدهند. در زیر، روند اساسی این مراحل پیشرفت به طور مختصر شرح داده میشود.
برای صرفهجویی در مصرف بتن و سبکتر کردن وزن سقف، قسمتی از مقطع سقف که در منطقة کششی قرار میگیرد، حذف و فقط آن مقدار از سطح مقطع بتن که برای جاگذاری آرماتورهای عرضی و کششی لازم است، باقی گذاشته میشود. این کار به ویژه برای کاهش وزن مردة سقف و ساختمان، دارای اهمیت خاصی است. فاصله محلهای باقیمانده به حد کافی نزدیک به هم انتخاب میشوند، تا مناطق فشاری و کششی مقطع بتنی سقف به طور یکپارچه عمل کنند و سقف حالت اولیة خود را از دست ندهد. این روش منجر به طرح دالهای مجوف، با پشتبند، لانه زنبوری مانند آنها گردیده است. مصرف بتن در این نوع سقفها، به حدود مقدار اولیه، و وزن سقف نیز تقریباً به همین میزان کاهش مییابد. از طرف دیگر، به علت سبکتر شدن وزن سقفها، در مصرف میلگرد و هزینة اجرای بقیة قسمتهای باربر ساختمان، صرفهجویی قابل ملاحظهای شود.
قالببندی برای ایجاد فضاهای مجوف در دال، معمولاً به روشهای زیر انجام میشود:
در روش نخست، برای اجتناب از قالببندی محلهای خالی و پر کردن آن محلها، از بلوکهای مجوف و سبک وزن استفاده میشود. به این منظور، مصالح پرکننده را به فواصل معین روی قالب کف قرار داده و میلگردها را نصب میکنند و سپس بتنریزی انجام میشود.
در روش دیگر، از قالبهای فلزی و یا پشمشیشه که به راحتی قابل نصب و جمعآوری هستند، استفاده میگردد
سقف تیرچه و بلوک
سقفتیرچه و بلوک جزء دال های یک طرفه به حساب می آید که در این نوع سقف برایکاهش بار مرده از بلوک های توخالی بسیار سبک ( مجوف) بتنی یا سفالی برایپر کردن سقف استفاده می شود0
کاربرد تیرچه و بلوک در ساختمان
:تیرچه و بلوک برای پوشش سقف ساختمان های اسکلت آجری و اسکلت فلزی واسکلت بتن ارمه استفاده می شود.
اما چرا جزء بهترین ها است ؟
1: باعث سبکی سقف می گردد
2: دوام خوب در مقابل آ تش سوزی دارد
3: مقاومت خوبی در مقابل نیروهای افقی مانند باد و زلزله دارد
4: عایق صوتی خوبی است
5: عایق حرارتی در مقابل سرما وگرماست
6: عایق رطوبتی است
7: صاف و هموار بودن سطح زیر و روی سقف پس از اجرا از دیگر محاسن این نوع سقف محسوب می گردد
اما همانند دیگر سقفها این نوع سقف نیز دارای معایبی نیز هست که عمده عیب آن:
1: اجرای آن نسبت به سقف های مشابه زمان زیادی نیاز دارد
2:اجرای سقف تیرچه و بلوک نیاز به نیروی ماهر و متخصص داردکه متاسفانه به این موضوع اهمیت چندانی داده نمی شود
3: و بزرگترین عیب این سقف این است که در دهانه های بزرگ نمی توان استفاده گردد